Οι συγκρουσιακές καταστάσεις και τα προβλήματα που δημιουργούνται στο σχολείο χαρακτηρίζονται από ανταγωνισμό, αντιθέσεις και διαφωνίες όσον αφορά την κοινωνική αλληλεπίδραση της παιδικής και όχι μόνο συμπεριφοράς. Αποτέλεσμα αυτών των καταστάσεων είναι ο εκφοβισμός ο οποίος εκδηλώνεται με τη μορφή βίας αναίτιας, επαναλαμβανόμενης, πάντοτε στοχευμένης στην αδυναμία των άλλων ανθρώπων, η οποία βασίζεται εξ’ ολοκλήρου στην ανισότητα και την απανθρωπιά, με απώτερο σκοπό την εκμηδένιση και την άντληση δύναμης από την αδυναμία του αντιπάλου, μέσα από τους παρατηρητές.
Οι τρόποι που μπορούμε να διαχειριστούμε αυτές τις καταστάσεις βασίζονται στην υπευθυνότητα και τη διάθεση των σημαντικών άλλων ( γονείς, σχολείο, συνομήλικοι, δάσκαλοι, καθηγητές ) των παιδιών.
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
Το σχολείο, είναι εκείνος ο θεσμός, που πρωτίστως θα έπρεπε να διδάσκει πέραν της γνώσης, την καλλιέργεια συναισθηματικής αγωγής, την οποία χρειάζονται τα παιδιά για να είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της κοινωνίας και κυρίως της ίδιας τους της ζωής. Οι πιο σημαντικές προτάσεις που είναι ικανές να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν τις εκδηλώσεις βίας και επιθετικότητας σε επίπεδο σχολείου αναφέρονται παρακάτω:
• Σχολική Ημερίδα: Όταν ένα σχολείο αποφασίζει να πραγματοποιήσει μια ημερίδα ενημέρωσης κατά του σχολικού εκφοβισμού, το ορθό θα ήταν να μιλήσουν όλοι εμπλεκόμενοι της εκπαίδευσης, από το διευθυντή, τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες υγείας έως τους γονείς και κάποια από τα παιδιά.
• Συστηματική Επιτήρηση: Τα περιστατικά συνήθως διαδραματίζονται μέσα στο σχολικό περιβάλλον και όχι τόσο από και προς αυτό. Ένας επαρκής και ικανοποιητικός αριθμός επιτηρητών σε όλους τους χώρους του σχολείου και κυρίως στους πιο κρυφούς, είναι μια πολύ καλή λύση περιορισμού του φαινομένου.
• Ανοιχτή Γραμμή Επικοινωνίας: Συνήθως τα θύματα φοβούνται πολύ να εκφράσουν αυτό που τους συμβαίνει, στους σημαντικούς τους άλλους, με αποτέλεσμα οι εκφοβιστικές συμπεριφορές να συνεχίζονται. Πιο πολύ απ’ όλα, τρέμουν στην ιδέα της εκδίκησης από τους νταήδες, στην περίπτωση που τολμήσουν να μαρτυρήσουν τα περιστατικά στους μεγάλους. Ίσως και να έχουν προσπαθήσει να ενημερώσουν για την κατάσταση, σε μια πρώτη επαφή με το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου, που όμως σε πολλές περιπτώσεις δε δόθηκε η σημασία που έπρεπε ή απλώς αγνοήθηκε.
• Συναντήσεις Εκπαιδευτικών – Γονέων: Ένα πολύ αποτελεσματικό μέτρο είναι η προσωπική επαφή γονέα και εκπαιδευτικού είτε στο χώρο του σχολείου, είτε μέσω τηλεφωνικής επαφής.
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ
Η αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να προσεγγιστεί πολύπλευρα και υπεύθυνα.
• Κανονισμοί της τάξης: Το συμβόλαιο της ομάδας στην αρχή του σχολικού έτους.
• Έπαινος: Όταν τα παιδιά επαινούνται και επιβραβεύονται από τους εκπαιδευτικούς τους, όχι μόνο για τις επιδόσεις τους αλλά κυρίως για την καλή τους συμπεριφορά, είναι και πιο εύκολο να δεχτούν μια παρατήρηση για κάποια ανεπιθύμητη συμπεριφορά τους.
• Κυρώσεις: Ως ένα επίσης αποτελεσματικό μέτρο, για να αλλάξει η συμπεριφορά των επιθετικών παιδιών είναι οι κυρώσεις οι οποίες θα πρέπει να προβλέπονται όχι μόνο στο σύνολο των γενικών κανόνων του σχολείου, αλλά και των ειδικών κανόνων στα πλαίσια της τάξης.
• Συνελεύσεις στις τάξεις: Τα παιδιά μαζί με τον εκπαιδευτικό της τάξης, μπορούν για μία ώρα την εβδομάδα κυρίως προς το τέλος της εβδομάδας, να συζητούν και να σχολιάζουν τις δραστηριότητες που έκαναν, τους κανόνες συμπεριφοράς αν και κατά πόσο τηρήθηκαν και γενικά όλες τους τις ανησυχίες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά.
• Συνεργατική Μάθηση: Όλα αυτά τα χρόνια οι έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι μαθητές που συμμετέχουν σε συνεργατικές ομάδες, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αποδέχονται ο ένας τον άλλο και να είναι πιο θετικοί προς τον άλλο, να αλληλοβοηθιούνται, να αλληλοϋποστηρίζονται και να αναπτύσσουν λιγότερες προκαταλήψεις προς αλλοεθνή μέλη της ομάδας απ’ ότι άλλα παιδιά.
• Κοινές Θετικές Δραστηριότητες: Αυτές μπορεί να είναι ένα πάρτι, μια εκδρομή, η κατασκήνωση ή ένας χορός. Κύριο μέλημα του εκπαιδευτικού εδώ, πρέπει να είναι η συμμετοχή και η γενικότερη χαρά για όλα τα παιδιά. Θα μπορούσαν σε μικρότερες ηλικίες να συμμετέχουν και οι γονείς, κάτι που είναι πολύ βοηθητικό και ωφέλιμο.
• Συνελεύσεις Γονέων – Εκπαιδευτικών: Στο χώρο του σχολείου σε τακτά χρονικά διαστήματα μπορούν να συζητούνται τα θέματα των συγκρούσεων και προβλημάτων που προκύπτουν μέσα στην εβδομάδα και θα βρίσκονται λύσεις προτεινόμενες από τους γονείς και τα παιδιά.
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Σε προσωπικό επίπεδο οι γονείς των παιδιών θα πρέπει:
• Να φροντίσουν να επικοινωνούν με το παιδί τους και να αναπτύξουν μία ζεστή σχέση εμπιστοσύνης μαζί του.
• Να του υπενθυμίζουν τακτικά ότι η αγάπη τους γι΄αυτό είναι αδιαπραγμάτευτη ανεξαρτήτως δύσκολων καταστάσεων.
• Σε περίπτωση που υπάρξει υποψία θυματοποίησης θα πρέπει να επικοινωνήσουν αμέσως με το σχολείο και να ζητήσουν ενημέρωση και των γονέων του παιδιού – θύτη.
• Να διαβεβαιώσουν το παιδί τους πως στην περίπτωση του εκφοβισμού δεν είναι το ίδιο υπεύθυνο για τη βίαιη συμπεριφορά εις βάρος του.
• Να μην το ενθαρρύνουν να εκδικηθεί ή να χτυπήσει το παιδί – θύτη. Να το παροτρύνουν να απευθυνθεί αμέσως στον δάσκαλο και να φωνάξει δυνατά: «Άσε με ήσυχο!» ή «Κοίτα τη δουλειά σου!»
• Να τονίσουν στο παιδί τους πως έκανε καλά που τους εμπιστεύτηκε το περιστατικό βίας που βίωσε.
• Να μην υποτιμούν τις συνέπειες που μπορεί να έχει ο εκφοβισμός (π.χ. «έτσι θα σκληραγωγηθεί για να βγει στην κοινωνία»)
• Να ενθαρρύνουν το παιδί τους να αποκτήσει νέους φίλους, οι οποίοι θα προσέχουν ο ένας τον άλλο.
Πηγές:
https://www.iatronet.gr/ygeia/paidiatriki/article/25261/sxolikos-ekfovismos-symvoyles-gia-goneis-kai-ekpaideftikoys.html
Μητροπούλου, Ε. & Περδίκη, Π. (2019). Σχολικός Εκφοβισμός: Η περιγραφή του φαινομένου και τρόποι αντιμετώπισής του. (Πτυχιακή Εργασία). ΕΠΠΑΙΚ 2018- 19, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε Πάτρα
